İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin, Schellenberg Wittmer Ltd. ile 2015 yılından beri ortaklaşa yürüttüğü İstanbul Uluslararası İnşaat Hukuku Konferansları serisinin (https://insaat-hukuku.bilgi.edu.tr/) üçüncüsü 4 Mayıs 2018 tarihinde Uluslararası İnşaat Sözleşmelerinde Ortak Girişimler başlığı altında düzenlenmiştir.
Tüzel kişiliği olmayan ortak girişimler büyük ölçekli uluslararası inşaat projelerinin en sık rastlanan unsurlarındandır. Taraflar böyle bir sözleşmesel ilişkiye girmeyi çok çeşitli sebeplerle tercih edebilmektedir. Örneğin teknik veya ekonomik nedenlerle tek başına yürütülemeyecek bir proje için güç birliği sağlamak veya teknik hususlar ve proje yönetimi konularındaki becerileri birleştirmek ya da uluslararası yükleniciler açısından, yerel bir yüklenicinin sahip olabileceği özel bilgilerden yararlanmak bu tercih sebeplerinden sadece bazılarıdır. Kimi zaman projenin yürütüleceği ülkenin mevzuatı zaten yerel şirketlerle bir arada çalışmayı mecbur kıldığından, tarafların bu hususta bir tercih hakkı bile olmayabilmektedir.
Ortak girişimlere ihtiyaç duyulmasının nedeni her ne olursa olsun, bu ihtiyaç pek çok çetrefil hukuki ve pratik sorunu beraberinde getirmektedir. Bu seneki konferansımızda da tarafların bazen üzerinde yeterli ölçüde durmayı ihmal edebilecekleri bu hususlara odaklanılmıştır. Her yıl olduğu gibi amacımız sektörün uygulamacılarını, bu alanda uzmanlaşmış avukatları ve de akademisyenleri bir araya getirmek ve hepsinin seslerini duyurabilmek oldu.
Konferansın başında, konferans konusunu takdim eden Avukat Elliott Geisinger (Schellenberg Wittmer Ltd.) tüzel kişiliği olmayan ortak girişimlere uluslararası inşaat projelerinde neden ihtiyaç duyulduğu konusunun ayrıntılarını ele almış ve özellikle bu tür bir hukuki yapının tercih edilmesinin beraberinde getireceği riskleri ve avantajları tartışmıştır. Bunu takiben, konferansın Prof. Dr. Ziya Akıncı başkanlığında yürütülen birinci oturumunda iki değerli katılımcı sürecin en başında yer alan, ortak girişim sözleşmelerinin hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar üzerinde durmuştur. Sayın İbrahim Seyfittinoğlu (Zafer Taahhüt İnşaat ve Ticaret A.Ş.) özellikle doğru ortak seçimi, amaç ve hedeflerin belirlenmesi ve sağlıklı bir ortak girişim süreci yaşanması için sözleşmede yer alması beklenen hususlara sektörün bakış açısını sunmuştur. Ardından Avukat Yves Jeanrenaud (Schellenberg Wittmer Ltd.) karar alma süreçleri, teminatlar, sigorta, vergi, uygulanacak hukuk, ortakların sorumluluğu, ortaklardan birinin iflası ve uyuşmazlık çözümü gibi konularda ortak girişim sözleşmelerinin vazgeçilmez unsurları hakkında bilgi vermiştir.
Doç. Dr. Kerem Cem Sanlı’nın başkanlığını yaptığı ikinci oturumda ise, işbirliği esasına dayalı ortak girişimlerin uygulamada karşılaşabileceği önemli bir tehdide, rekabet otoritelerinin olası müdahaleleri konusuna eğilinmiştir. Bu bölümde önce Avukat Gönenç Gürkaynak (ELİG Gürkaynak Avukatlık Bürosu) tüzel kişiliği olmayan ortak girişimlerin Türk rekabet hukuku kuralları çerçevesinde yaşayabilecekleri sorunları ortaya koymuştur. Bu bağlamda yatay işbirliği anlaşmalarının rekabet hukuku açısından değerlendirilmesi ve özellikle bilgi değişiminin sınırları konuları tartışılmıştır. Bu çalışmayı takiben Prof. Dr. Av. Luís D. S. Morais (Lizbon Üniversitesi) Avrupa Birliği hukuku açısından aynı sorunları ele almış ve özellikle AB coğrafi alanında bir ortak girişime dahil olacak Türk müteahhitlerini bekleyen hukuksal düzenlemeleri açıklamıştır.
Konferansın Prof. Dr. Yeşim M. Atamer başkanlığındaki üçüncü oturumu, ortak girişimlerin finansmanı konusuna özgülenmiştir. Bu alanda ilk katkıyı Avukat Berna Avdan (Garanti Bankası A.Ş.) sunmuş ve Türk bankacılık sektöründe finansman değerlendirmesinin nasıl yapıldığı ve kredilendirilecek ortak girişimde aranacak özellikler, sözleşmede bulunması gereken farklı düzenlemeler ve teminatlar gibi konularda uygulamanın beklentilerini ortaya koymuştur. Ardından Avukat Joe Clinton (Allen & Overy) uluslararası bir inşaat projesi çerçevesinde bir araya gelen ortak girişimlere kredi verilmesi durumunda finansman kuruluşlarının hangi hususları dikkate aldığı, hangi riskleri ne gibi sözleşme klozları ile telafi etmeye çalıştıkları konularını irdelemiştir.
Avukat Elliott Geisinger başkanlığında gerçekleştirilen dördüncü ve son oturumda ise, ortak girişim sözleşmelerinde ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümü yolları ve özellikle tahkim yargılamasının çeşitli aşamalarında dikkate alınması gereken farklılıklar üzerinde durulmuştur. Asosiye Prof. Dr. Av. Patrick Thieffry (Sorbonne Üniversitesi) ortak girişim ile üçüncü kişiler arasındaki (“harici”) ihtilaflarda esasa ve usule ilişkin özellikler üzerinde dururken, Av. Mélanie van Leeuwen (Derains & Gharavi) ortak girişim ortaklarının kendi aralarındaki (“dahili”) ihtilaflarda aynı konuyu ele almıştır.
Her oturum sonunda yer alan soru-cevap kısmında, katılımcılar ve konuşmacılar fikir alışverişinde bulunma ve uygulamadan örnekleri tartışma imkânı bulmuştur.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Schellenberg Wittmer, bu konferansın tanıtımına sağladıkları katkıdan dolayı DRBF, İNTES, ISTAC, Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği, Türkiye Müteahhitler Birliği´ne teşekkür eder.
