Uluslararası İnşaat Sözleşmelerinde Ortak Girişimler

Yeşim M. Atamer, Ece Baş Süzel, Elliott Geisinger (Eds), Uluslararası İnşaat Sözleşmelerinde Ortak Girişimler (İstanbul Uluslararası İnşaat Hukuku Konferansları-III), XII Levha Yayınları, 2019, XXXVI + 345 s.

Sunuş

İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin, Schellenberg Wittmer Ltd. ile 2015 yılından beri ortaklaşa yürüttüğü İstanbul Uluslararası İnşaat Hukuku Konferansları serisinin (https://insaat-hukuku.bilgi.edu.tr/) üçüncüsü 4 Mayıs 2018 tarihinde Uluslararası İnşaat Sözleşmelerinde Ortak Girişimler başlığı altında düzenlenmiştir.

Tüzel kişiliği olmayan ortak girişimler büyük ölçekli uluslararası inşaat projelerinin en sık rastlanan unsurlarındandır. Taraflar böyle bir sözleşmesel ilişkiye girmeyi çok çeşitli sebeplerle tercih edebilmektedir. Örneğin teknik veya ekonomik nedenlerle tek başına yürütülemeyecek bir proje için güç birliği sağlamak veya teknik hususlar ve proje yönetimi konularındaki becerileri birleştirmek ya da uluslararası yükleniciler açısından, yerel bir yüklenicinin sahip olabileceği özel bilgilerden yararlanmak bu tercih sebeplerinden sadece bazılarıdır. Kimi zaman projenin yürütüleceği ülkenin mevzuatı zaten yerel şirketlerle bir arada çalışmayı mecbur kıldığından, tarafların bu hususta bir tercih hakkı bile olmayabilmektedir.

Ortak girişimlere ihtiyaç duyulmasının nedeni her ne olursa olsun, bu ihtiyaç pek çok çetrefil hukuki ve pratik sorunu beraberinde getirmektedir. Bu seneki konferansımızda da tarafların bazen üzerinde yeterli ölçüde durmayı ihmal edebilecekleri bu hususlara odaklanılmıştır. Her yıl olduğu gibi amacımız sektörün uygulamacılarını, bu alanda uzmanlaşmış avukatları ve de akademisyenleri bir araya getirmek ve hepsinin seslerini duyurabilmek oldu. Okuyucunun elinde tuttuğu bu kitap, konferans konuşmacıları tarafından hazırlanmış sunuş ve makalelerin bir derlemesi dir. Ayrıca ilgili tebliğlere ilişkin soru & cevap bölümü de yer almaktadır. Metinlerin İngilizce orijinalleri kitabın son bölümünde bulunmaktadır.

Kitabın giriş bölümünde Avukat Elliott Geisinger ve Anne-Carole Cremades (Schellenberg Wittmer Ltd.) tüzel kişiliği olmayan ortak girişimlere uluslararası inşaat projelerinde neden ihtiyaç duyulduğu konusunun ayrıntılarını ele almakta ve özellikle bu tür bir hukuki yapının tercih edilmesinin beraberinde getireceği riskleri ve avantajları tartışmaktadır. Bunu takiben, kitabın birinci bölümünde iki değerli katılımcı sürecin en başında yer alan, ortak girişim sözleşmelerinin hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar üzerinde durmaktadır. Sayın İbrahim Seyfittinoğlu (Zafer Taahhüt İnşaat ve Ticaret A.Ş.) özellikle doğru ortak seçimi, amaç ve hedeflerin belirlenmesi ve sağlıklı bir ortak girişim süreci yaşanması için sözleşmede yer alması beklenen hususlara sektörün bakış açısını sunmaktadır. Ardından Avukat Yves Jeanrenaud (Schellenberg Wittmer Ltd.) karar alma süreçleri, teminatlar, sigorta, vergi, uygulanacak hukuk, ortakların sorumluluğu, ortaklardan birinin iflası ve uyuşmazlık çözümü gibi konularda ortak girişim sözleşmelerinin vaz geçilmez unsurları hakkında bilgi vermektedir.

Kitabın ikinci bölümü, işbirliği esasına dayalı ortak girişimlerin uygulamada karşılaşabileceği önemli bir tehdide, rekabet otoritelerinin olası müdahaleleri konusuna eğilmektedir. Bu bölümde önce Avukat Gönenç Gürkaynak (ELİG Gürkaynak Avukatlık Bürosu) tüzel kişiliği olmayan ortak girişimlerin Türk rekabet hukuku kuralları çerçevesinde yaşayabilecekleri sorunları ortaya koymaktadır. Bu bağlamda yatay işbirliği anlaşmalarının rekabet hukuku açısından değerlendirilmesi ve özellikle bilgi değişiminin sınırları konuları tartışılmaktadır. Bu çalışmayı takiben Prof. Dr. Av. Luís D. S. Morais (Lizbon Üniversitesi) Avrupa Birliği hukuku açısından aynı sorunları ele almakta ve özellikle AB coğrafi alanında bir ortak girişime dahil olacak Türk müteahhitlerini bekleyen hukuksal düzenlemeleri açıklamaktadır.

Üçüncü bölüm, ortak girişimlerin finansmanı konusuna özgülenmiştir. Bu alanda ilk katkıyı Avukat Berna Avdan (Garanti Bankası A.Ş.) sunmakta ve Türk bankacılık sektöründe finansman değerlendirmesinin nasıl yapıldığı ve kredilendirilecek ortak girişimde aranacak özellikler, sözleşmede bulunması gereken farklı düzenlemeler ve teminatlar gibi konularda uygulamanın beklentilerini ortaya koymaktadır. Ardından Avukat Joe Clinton (Allen & Overy) uluslararası bir inşaat projesi çerçevesinde bir araya gelen ortak girişimlere kredi verilmesi durumunda finansman kuruluşlarının hangi hususları dikkate aldığı, hangi riskleri ne gibi sözleşme klozları ile telafi etmeye çalıştıkları konularını irdelemektedir.

Dördüncü ve son bölümde ise, ortak girişim sözleşmelerinde ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümü yolları ve özellikle tahkim yargılamasının çeşitli aşamalarında dikkate alınması gereken farklılıklar üzerinde durulmuştur. Asosiye Prof. Dr. Av. Patrick Thieffry (Sorbonne Üniversitesi) ortak girişim ile üçüncü kişiler arasındaki (“harici”) ihtilaflarda esasa ve usule ilişkin özellikler üzerinde dururken Av. Mélanie van Leeuwen (Derains & Gharavi) ortak girişim ortaklarının kendi aralarındaki (“dahili”) ihtilaflarda aynı konuyu ele almaktadır.

İnşaat hukuku uygulamacılarının ve profesyonellerinin sunuş ve makalelerinin bir derlemesi olan bu kitabın okuyucularımıza faydalı olmasını umuyoruz. Bu vesileyle, İstanbul Uluslararası İnşaat Hukuku Konferansları’nın üçüncüsünün düzenlenmesini ve bu kitabın yayınını mümkün kılan bazı kurumlara ve kişilere minnettarlığımızı belirtmek isteriz. Öncelikle Konferans’a ve bu kitaba katkıda bulunan tüm konuşmacılara teşekkür ederiz. İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC), Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TMMMB), Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (INTES), Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) ve Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Derneği’ne (DRBF) konferansın daha geniş kitlelere yayılması konusundaki yardımları dolayısıyla teşekkür ederiz.

Konferansın düzenlenmesi, sunuşların tercüme edilmesi ve kitabın basımında yardımlarını esirgemeyen İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlileri Yasemin Kabaklıoğlu Arslanyürek, Gözde Hatipoğlu ve Zeynep Damla Taşkın’a müteşekkiriz. Delano Turizm’den Koray Özkan konferans organizasyonu ile ilgili olarak desteklerini esirgememiştir. Kitabın oluşumunda her zaman olduğu gibi yanımızda duran On İki Levha Yayıncılık’tan Erol Öz ile Sevil Öcalan’a bitmek bilmeyen değişiklik taleplerimize katlandıkları için ayrıca teşekkürlerimizi sunarız.

Yeşim M. Atamer | Ece Baş Süzel | Elliott Geisinger
Bern | İstanbul | Cenevre, Şubat 2019